Bugün çocuklara kadar indirgenen toplumsal cinsiyet ideolojisinin arkasında, bilimsel etikten uzak, acı ve trajediyle sonuçlanan bir deney bulunuyor. Dr. John Money’nin David Reimer vakası, insanlık tarihine sadece bir bilimsel başarısızlık değil, aynı zamanda ideolojik körlüğün yol açtığı bir felaket olarak geçti. Zalimce ve ahlaki sınırları hiçe sayan bir deney, günümüzün trans hareketinin doğmasına nasıl zemin hazırladı?
Modern Trans İdeolojisinin Görünmeyen Babası
Bugün yaygın olarak savunulan trans ideolojisinin temel önermeleri – biyolojik cinsiyetin ‘cinsiyet kimliğini’ belirlemediği, erkek doğan birinin kadın olabileceği ve çocukların ‘kendilerini tanımlamalarının’ desteklenmesi gerektiği – çoğunlukla çağdaş bir toplumsal hareketin ürünü sanılır. Oysa bu fikirlerin temelleri, 1950’li yıllarda bir psikolog tarafından atıldı: Dr. John Money.
Yeni Zelanda doğumlu John Money, 1955 yılında ‘sex’ (biyolojik cinsiyet) ve ‘gender’ (toplumsal cinsiyet) ayrımını ilk kez ortaya atan kişiydi. 1966’da ABD’de Johns Hopkins Üniversitesi’nde dünyanın ilk “cinsiyet kimliği kliniğini” kurdu. Toplumsal cinsiyetin biyolojik cinsiyetten bağımsız geliştiği fikrini savundu. Ancak bu fikrin altında etik dışı ve trajik bir deney yatıyordu: David Reimer.
Bir Çocuğun Hayatını Şekillendirme Deneyi
David Reimer, 1965’te Kanada’da sağlıklı bir erkek bebek olarak doğdu. Bir sünnet operasyonu sırasında yaşanan tıbbi hata sonucunda penisini kaybetti. Ailesi büyük bir çaresizlik içindeyken, televizyonda Dr. Money’nin “cinsiyet değiştirme” konusundaki “başarılarını” izledi. Money’nin teorisi netti: Cinsiyet biyolojik değil, toplumsaldı ve David, küçük yaşta ‘kız’ olarak yetiştirilirse, bunu benimseyebilirdi.
Money’nin yönlendirmesiyle David’in testisleri alındı, yapay kadınsı fiziksel özellikler kazandırılmaya çalışıldı. Bir başka ifadeyle, biyolojik cinsiyetin cerrahi yollarla iptali anlamına gelen bir sürece sokuldu. Yeni adıyla “Brenda”, pembe elbiseler giydirilerek, oyuncak bebeklerle oynatılarak büyütüldü. Ancak hiçbir zaman kendini bir kız gibi hissetmedi. İçten içe bir şeylerin yanlış olduğunu biliyordu.
Yıllarca Süren Cinsel ve Psikolojik İstismar
Reimer kardeşler, yıllık kontroller için Baltimore’daki kliniğe götürülmeye devam etti. Bu ziyaretlerde John Money, ikiz çocuklara cinsel içerikli sorular soruyor, genital muayenelere zorluyor, hatta çocuklara birbirlerinin genital organlarını inceletiyordu. Uygunsuz cinsel davranışları taklit etmelerini istiyor, bazen bunu kamerayla kaydediyordu. Çocuklar bu seanslardan korku ve utanç içinde ayrılıyorlardı. David, ilerleyen yaşlarında bu seansları “kabus” olarak tanımladı.
Money, 1972’de yayınladığı kitapta bu vakayı bir “başarı öyküsü” olarak sundu. David’in kız oyuncaklarıyla oynadığı, annesiyle makyaj yaptığı gibi uydurulmuş anlatılarla süslenmiş bir başarı masalı… Kitap, New York Times tarafından bile övgüyle karşılandı ve sosyal bilimlerde çığır açıcı bir çalışma olarak sunuldu.
Gerçekler Ortaya Çıkıyor
Ancak David’in içsel çatışması derinleşiyordu. Ergenlik dönemine geldiğinde cinsiyet kimliğine dair yaşadığı yabancılaşma daha da yoğunlaştı. Hormonal tedaviler ve yeni cerrahilerle karşı karşıya kaldığında, klinikten kaçıp intihar etmeyi bile denedi. 14 yaşına geldiğinde, ailesi ona gerçeği itiraf etti: O bir erkekti.
David, ismini geri aldı, erkek hormonları kullanmaya başladı, göğüslerini aldırdı, erkek genitali oluşturma operasyonu geçirdi. Ancak ruhsal çöküntüleri sona ermedi. 21 yaşına gelmeden iki kez intihar girişiminde bulundu.
1997’de bilim camiasında önemli bir dönüm noktası yaşandı. Dr. Milton Diamond, David ve ailesiyle yapılan röportajları bir makale olarak yayımladı. Bu makale, Money’nin vakasının bir “başarı” değil, bilim kisvesi altında bir insanlık trajedisi olduğunu kanıtladı. Pek çok çocuk doktoru, Money’nin teorisini sorgulamaya başladı.
Geri Dönülmez Son: İki Kardeşin Ölümü
Ne yazık ki bu farkındalık çok geç geldi. David’in ikiz kardeşi Brian, 2002 yılında antidepresanla intihar etti. David ise, kısa bir süre sonra, 40 yaşına bile girmeden kendi hayatına son verdi. Bir ailenin, bir çocuğun ve bir teorinin altında ezilen hayatların bilançosu buydu.
Bugün Hâlâ Aynı İdeoloji Savunuluyor
Dr. Money’nin adı bugün trans ideolojisinin savunucuları arasında nadiren anılır. Çünkü geçmişi karanlık, yöntemleri vicdansız ve sonuçları yıkıcıdır. Ancak bugün çocuklara yönelik “toplumsal cinsiyet geçişi” uygulamaları hâlâ onun teorisine dayanmaktadır. Birçok kurum, cinsiyetin ‘saf bir içsel his’ olduğunu iddia etmeye devam etmektedir. Okullar, rehberlik servisleri ve sağlık sistemleri, çocukları erken yaşta hormon tedavilerine yönlendirmektedir.
Bir Uyarı Olarak Reimer Vakası
David Reimer’ın hikâyesi, bir ideolojinin bilim kılığına bürünerek nasıl bir insanı ve ailesini yok ettiğinin ibret verici bir örneğidir. Bu trajediden ders çıkarmamak, yalnızca David’e değil, bugün benzer süreçlere zorlanan tüm çocuklara da yapılacak en büyük kötülüktür.
Kaynak: Lauren Smith, “Dr John Money and the sinister origins of gender ideology”
