Unicorn, yıllar içinde sadece bir masal figürü olmaktan çıkıp, çeşitli kültürel ve toplumsal temsillerin simgesi haline geldi. Peki, bu sembolün ardında yatan anlamlar neler?
Unicorn (tek boynuzlu at) figürünün ortaya çıkışı, epey geçmişe dayandırılmaktadır. Figür, M.Ö. 400’lü yıllara ait olan Ctesias’la ilişkilendirlir. Ctesias, Hindistan coğrafyasında, bugün “unicorn” denilen yaratığa benzer canlılardan bahsetmiştir. Bu yaratık şifalı, eşsiz, rengarenk ve saf olarak nitelendirilmiştir. Orta Çağ’da da insan zihninde yerini koruyan bu efsanevi yaratık, dini bir nitelik de kazanarak Hristiyan inancıyla bağdaşmış, Hz. İsa ve Hz. Meryem ile ilişkilendirilmiştir. Türk mitolojisinde ve anlatılarında ise tek boynuzlu at figürüne rastlanmamıştır.
Günümüzde unicorn, daha geniş bir biçim kazanarak popüler kültürün önemli bir unsuru haline gelmiştir. Unicorn, bir tüketim ürünü haline getirilmesi için medyanın etkisiyle sık sık masalsı bir dünya ile birlikte tasvir edilmiştir. 70’li yıllarla başlayan bu eğilim; televizyon şovları, diziler, filmler, kırtasiye ürünleri, oyuncaklar ile pekişmiş ve unicorn sembolü, bunlarla birlikte popülarite kazanmıştır. The Guardian sitesinde modern dönemde unicornun nasıl bir sembol haline geldiğini ele alan yazıda antik dönemden bu yana benzer bir çıkış noktasıyla 20.yy’dan itibaren medyada bir figür olarak yeniden geliştirilip toplumun özellikle de çocukların hayal dünyasına yerleştirilmiş olduğu anlatılır.
Çocukların en çok etki altına alınabildiği kısım ise çizgi film ve oyuncak sektörüdür. Buna örnek olarak “The Last Unicorn” filmi ve çocukların ilgiyle takip ettiği 1982 yapımı “My Little Pony” çizgi film serisi verilebilir. 2015 yılında çıkan filmi ile beraber unicorn furyası her yeri ele geçirmiştir. Farklı renklerde ve karakterlerde unicornlardan oluşan dizide her unicorn en iyi olduğu yeteneği keşfederek kendine özel bir sembol alır. 2000’lerden sonra özellikle internetle birlikte bu sembol daha yaygın hale gelmiştir. Öyle ki Instagram’da unicorn hashtagi kullanılarak 5,9 milyondan fazla gönderi paylaşılmıştır.
My Little Pony Film Afişi
Bununla birlikte günümüz de unicorn simgesinin ifade ettiği anlam kapsamı LGBT+ ile de ilişkilendiriliyor. Bunun sebebi unicorn sembolünün ifade ettiği geniş mitolojik bağlamı ve simgelediği şeylerden daha çok günümüzde popüler kültürle oluşmuş gökkuşağı ve masalsı bir dünya ile tasvir edilen unicornla ilgilidir. Özellikle sosyal medyada yapılan paylaşımlarda ve yürüyüşlerde LGBT bireylerinin unicorn sembolünü kullanması, bu sembolün zamanla LGBT ile anımsanmasına neden olmuştur.
LGBT bireylerde ise durum çocuklarda oluşturduğu psikoloji ile çok benzerdir. 21. yy’da unicorn sembolü kendini ifade etme ve kimlik bulma süreçlerinde bir özdeşleşme ve gurur kaynağı haline gelmiştir. LGBT sembollerinin gelişimi 20. yy’da yapılan çalışmaların görünürlüğünün artması ve Gilbert Baker’ın 1978 yılında Gökkuşağı bayrağı olarak bilinen bayrak tasarımıyla başlar.
Görsel 1. Lgbt gruplarının Unicorn kullanımı
“Gender is Imaginary” or “Totally Straight” gibi sloganlarla beraber Gay Pride, Onur ayı etkinlikleri gibi özel etkinliklerde rengarenk unicorn figürleriyle protestolar görülmeye başlanmıştır.
Ancak toplumda en gerçek halleriyle var olmak isteyen, unicorn figürleri, rengarenk tablolar arasında hayatlarının acı ve dışlanmayla geçen kısmının görünürlüğünün azaldığını düşünen eşcinsel topluluklarda da “Buradayız, eşcinseliz, biseksüeliz, biz unicorn değiliz!” sloganlarıyla eylem yaparlar.
Bu eylemler, hayatlarının dışarıdan göründüğü gibi umut dolu, renkli ve eğlenceli olmadığını; unicorn sembolüyle temsil edildikleri kadar masalsı bir yaşam sürmediklerini vurgular. Aksine, acı ve umutsuzlukla mücadele ettiklerini göstererek, toplumdaki algıyla gerçek deneyimleri arasındaki farkı ortaya koyar ve sembolizmin, asıl anlamın önüne geçtiğini gözler önüne serer.
Unicorn figürü de bu süreçte masum bir masal kahramanı olmaktan çıkarak farklı anlamlar kazanmış ve çeşitli ideolojik temsillerin bir parçası haline gelmiştir. Ailelerin, çocukların maruz kaldığı içeriklere daha bilinçli yaklaşması, popüler kültürdeki sembollerin hangi mesajları taşıdığını sorgulaması büyük önem taşımaktadır. Özellikle kimlik ve değer algısının küçük yaşlardan itibaren şekillendiği göz önüne alındığında, ebeveynlerin bu tür sembollere karşı bilinçli ve yönlendirici bir tutum sergilemesi gerekmektedir.
Görsel 2. Unicorn temalı çocuk kıyafeti
Ailelerin çocuklarını bu tür sembollerle karşılaşabileceği her alanda bilinçli şekilde yönlendirmeleri önemli. Özellikle kırtasiye ve tekstil ürünlerinde, unicorn figürlerinin yaygınlaşması, ebeveynlerin dikkat etmesi gereken noktaların başında yer alıyor. Çocukların günlük yaşamlarında sıkça karşılaştıkları bu semboller, onların algılarını şekillendirmektedir. Ailelerin, bu figürlerin ardındaki ideolojik anlamları ve mesajları anlayarak bilinçli bir yaklaşım sergilemesi kritik bir rol oynamaktadır.
İstanbul Aile Vakfı Araştırma Merkezi
